موضعی که جمهوری اسلامی در قبال انتخاب ترامپ، به‌عنوان رئیس‌جمهوری جدید آمریکا اتخاذ کرد، نه کاملا منفی و نه مثبت بود. با این حال، احتیاط شدید در برخورد با این موضوع در همه موضع‌گیری‌ها، حتی در سخنرانی‌های رسمی و اظهارات مقام‌های ارشد رژیم مشهود است. رهبران جمهوری اسلامی سعی دارند وانمود کنند تغییر در ریاست‌جمهوری آمریکا و آمدن رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه به‌جای رئیس‌جمهوری دموکرات در اصل بحران بین تهران و واشینگتن و خصومتی که میان طرف وجود دارد، هیچ تغییری ایجاد نمی‌کند و تنها چیزی که ممکن است تغییر کند، سبک برخورد با بحران است.

همین امر می‌تواند به درک موضعی که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در قبال تغییرات اخیر در آمریکا و بازگشت ترامپ به کاخ سفید اتخاذ کرد، کمک کند. از سخنان عراقچی چنین برمی‌آید که موضع جمهوری اسلامی در قبال هر موضوع، به‌ویژه روابط با آمریکا، به منافع رژيم بستگی دارد و تهران برای تحقق منافعش با هر طرفی که لازم باشد، مذاکره می‌کند.

البته این رویکرد جمهوری اسلامی در برخورد با دولت جدید آمریکا دور از انتظار نبود و عباس عراقچی هم در اظهارات اخیرش از این واقعیت پرده برداشت. او گفت: «در صورت ممکن نشدن دستیابی به تفاهم‌های عمیق و واقعی در روابط پرتنش با واشینگتن، تهران جز مدیریت تنش با ایالات متحده چاره‌ای دیگری پیش رو نخواهد داشت.»

این بدان معنا است که هدف از رویکرد کنونی جمهوری اسلامی تلاش برای جلوگیری از تشدید تنش به سطحی است که از کنترل خارج شود و در عین حال، مسیر بازگشت احتمالی به مذاکره را در این مرحله حساس باز نگه دارد. هدف عمده‌ دیگر این است که اسرائیل نتواند از تنش میان تهران و واشینگتن بهره‌برداری کند.

همزمان انتقاد از دولت پزشکیان و دستگاه دیپلماسی او به اتهام انصراف این دولت از انتقام از طرف‌ها و شخصیت‌هایی از جمله دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، و مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت ایالات متحده‌ــ که در کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس، نقش مستقیم و غیرمستقیمی داشتند‌ــ گسترش یافت. سلیمانی سحرگاه ۳ ژانويه ۲۰۲۰ در یک حمله هوایی در نزدیکی فرودگاه بغداد کشته شد.

روزنامه کیهان، وابسته به رهبر جمهوری اسلامی، هشدار داده که هیچ کس حق ندارد از حق انتقام و نحوه اجرای آن چشم‌پوشی کند و دولت پزشکیان با صحبت‌هایش در مورد «تصویب سازوکارهای قانونی» برای مجازات و پاسخگو کردن عوامل آن، مرتکب «خیانت» شده و با این اقدام به طرف مقابل نشان داده که بازگشت ترامپ به قدرت تا چه حد برای ایران نگران‌کننده است.

حسین شریعتمداری، سردبیر کیهان، از مواضعی که ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری پیشین جمهوری اسلامی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و در مصاحبه‌ با سی‌ان‌ان اعلام کرده بود هم فراتر رفت و گفت که جمهوری اسلامی پرونده ترور سلیمانی را از طریق مجاری قانونی و قضایی دنبال خواهد کرد.

با وجود برخی نشانه‌ها مبنی بر باز گذاشتن راه مذاکره، محافل سیاسی و دیپلماتیک کنونی و سابق ایران بیم دارند این گام‌ها، در چارچوب سیاست مدیریت مناقشه قرار گیرد و مانند تجربیات قبلی از جمله «ایران‌گیت»، همکاری در افغانستان و کنفرانس‌های بن و توکیو بی‌نتیجه بماند.

با این حال، چالش‌های بزرگ و متعددی که بر سر راه جمهوری اسلامی و «محور مقاومتی» که آن را رهبری می‌کند، قرار دارد، می‌تواند مانع دستیابی به تفاهم با غرب شود؛ به‌ویژه اینکه جنگ در نوار غزه و لبنان، منطقه را به سطح جدیدی از تشدید تنش سوق می‌دهد که آمریکا از آن دور نخواهد ماند.

در حال حاضر، هم واشینگتن و هم تهران به روز بعد از ورود ترامپ به کاخ سفید می‌اندیشند.

ترجمه و تلخیص شده از اساس میدیا